همشهری آنلاین: پیش از آن‌که اصفهان به عنوان مرکز حکومت صفویه مورد توجه قرار گیرد قزوین پایتخت ایران بود. به همین دلیل بسیاری از جشن‌ها و اعیاد در این شهر به مراتب باشکوه‌تر و مجلل‌تر در آن برگزار می‌شد. بافت تاریخی شهر قزوین و سبک معماری بناهای تاریخی آن هنوز یادآور دوران رونق وشکوه این شهر هستند و موجب شده‌اند تا حافظه تاریخی شهر همچنان پابرجا بمانند. در کنار این مساله وجود مناطق تاریخی مانند «الموت» موجب شده است دیرینگی تاریخ قزوین کارنامه قابل قبول‌تری داشته باشد.
وجود این ظرفیت‌ها در طول تاریخ مردم این شهر و استان را وا می‌داشت تا در کنار فعالیت‌های پررونق کشاورزی، باغداری، دامپروری و پیشه‌وری، فعالیت‌های فرهنگی متعددی را در طول سال نیز داشته باشند که هر یک به نوبه خود در اعتلای فرهنگ این منطقه نقش داشته‌اند. برهمین اساس سالانه شاهد برپایی جشن‌های ملی، مذهبی و محلی فراوانی دراین استان هستیم که جشن چهارشنبه‌سوری یکی از آنهاست.
رسم مردم استان
جش چهارشنبه‌سوری یکی از آداب و رسوم قدیمی و پرنشاط مردم استان قزوین به شمار می‌رود که در نقاط دیگر کشور نیز مرسوم است، در جشن کله چهارشنبه برنامه‌ها و بازی‌های بسیار متنوعی انجام می‌شود که از جمله آن می‌توان به قاشق‌زنی، بخت‌گشایی، فالگوش‌نشینی، کوزه شکستن و فال گرفتن اشاره کرد.
در گذشته مردم استان و شهر قزوین هنگام غروب خورشید، ۳ بوته خار را در حیاط خانه یا در کوچه آتش می‌زدند و از روی آن با گفتن جمله «زردی من از تو، سرخی تو از من» می پریدند. پس از خاموش شدن آتش یک نفر از اهالی خانه خاکستر آتش را جمع می‌کرد و دربیرون خانه می‌ریخت. در مراسم دیگری نیز مردم به سمت کوه‌ها و دشت‌های اطراف شهر می‌رفتند و در کنار آتش شادمانی می‌کردند. برخی مادران هم در این هنگام چند تار از موی فرزندان خود را با قیچی می‌چیدند و برای رفع بلا به باد می‌سپردند. موقع بازگشت نیز هر فردی ۷ سنگریزه را برمی‌داشت و به پشت سر خود می‌انداخت.
بیرون کردن جوانان دم‌بخت از خانه
قزوینی‌ها در شب‌چهارشنبه‌سوری رسوم ویژه‌ای دارند که از جمله آنها بیرون کردن جوانان مجرد و خصوصا دختران دم بخت از خانه است. اندکی مانده به زمان اذان مغرب، بزرگ خانه با جارو و خاک‌انداز جوانان را از خانه بیرون می‌کرد و آنها می‌بایست تا پایان اذان بیرون خانه می‌ماندند و پس از پایان اذان به خانه برمی‌گشتند. این حرکت با این نیت انجام می‌شد که در سال جدید، بخت این جوانان باز شود و به خانه بخت بروند.
غذاهای ویژه چهارشنبه‌سوری
غذای ویژه چهارشنبه‌سوری قزوینی‌ها رشته پلو با «شیش‌انداز» بوده‌است. شیش‌انداز خورشتی است که با رب، ادویه، پیاز سرخ کرده و تخم‌مرغ تهیه می‌شود.
همچنین رسم بود برخی مردم قزوین در این شب کله‌پاچه می‌خوردند و صبح روز بعد استخوان‌های کله‌پاچه را به مزارع می‌بردند و در باغ یا زمین خود می‌ریختند.
پختن آش شفابخش هم برای شفای بیماران دیرعلاج نیز مرسوم بود. قزوینی‌ها برای پختن این آش ۷ نوع سبزی و حبوبات را از ۷ مکان مختلف تهیه می‌کردند. بعد از این‌که آش پخته شد آن را بین خانواده‌هایی که بیمار داشتند پخش می‌کردند تا بیماران در سال جدید شفا یابند.
قاشق‌زنی ویژه قزوینی‌ها
قاشق زنی هم از رسم های ویژه شب چهارشنبه‌سوری در قزوین بود. در اجرای این رسم محدویتی برای سن و سال و مرد و زن وجود نداشت، اما اغلب کودکان در این رسم شرکت می‌کردند. نکته جالب توجه در این رسم رفتن به خانه‌هایی بود که درِ حیاطشان به سوی قبله باز می‌شده، در غیر این صورت در آن خانه را نمی زدند. قاشق‌زن‌ها پشت در می ایستادند و آن قدر قاشق می‌زدند تا صاحب خانه به دم در بیاید و کمی آجیل و شیرینی عید به آنها بدهد. -
فال‌گوش ایستادن
فال گوش ایستادن نیز از سنت‌هایی بود که در محله‌های قدیمی و روستاها قزوین برگزار می‌شد. شخص به صحبت نخستین عابر گوش می‌داد و اگر در صحبت‌های او کلمات پول، مال، وصال، عروسی، سفر، زیارت و کسب کار بود نشانه برآورده شدن آرزوها، تعبیر و در غیر این صورت بدشانسی تلقی می‌شد.
پختن غذاهای متنوع به‌خصوص ماهی شور و خوردن تخمه و آجیل سنتی شامل توت، انجیر، کشمش، نخودچی، خرما، قیسی و باسلق در پایان شب همراه با نقل خاطرات و داستان‌های گذشته توسط بزرگان از جمله آداب و رسوم چهارشنبه سوری در قزوین است.
خرده آیین‌های شب چهارشنبه‌سوری
قزوینی‌ها خرید آینه در شب چهارشنبه‌سوری را خوش‌یمن می‌دانند. شکستن تخم مرغ و کوزه نیز از رسم‌های مردم استان در ادوار گذشته بوده‌است.
نظر شما